AB PROGRAMLARI

Birlik programları, AB’ye üye ülkeler arasında işbirliğini geliştirerek Avrupalılık bilincinin, yenilikçilik ve girişimcilik anlayışının yerleşmesini desteklemek, AB politikalarının ve mevzuatının uygulanmasına ve Birliğin karşılaştığı sorunlara ortak çözümler yaratılmasına katkı sağlamak amacıyla 1970lerden itibaren kademeli kademeli oluşturulmuştur.Çeşitli zirve toplantıları sonucunda Birliğin genişleme perspektifi doğrultusunda Birlik programlarının aday ülkelerin katılımına açılması mümkün olmuştur. Aralık 1999’da gerçekleştirilen Helsinki Zirvesi’nde adaylığının teyit edilmesiyle birlikte Türkiye, ilke olarak aday ülkelere açık tüm AB program ve ajanslarına katılma hakkını elde etmiştir.

Doğrudan yararlanıcılarının öğrenciler, bilim adamları, çiftçiler, şehirler, bölgeler sivil toplum, iş dünyası ve daha pek çok kesim olan ve 2014-2020 Çok Yıllı Mali Çerçeve altında desteklenen Birlik Programları’nın tamamına  buradan ulaşılabilir.(ec.europa.eu/budget/mff/programmes/index_en.cfm)

Türkiye 2007-2013 mali döneminde, Hayat Boyu Öğrenme Programı, Gençlik Programı, 7’nci Çerçeve Programı, Rekabet Edebilirlik ve Yenilik Programı, Progress Programı, Kültür Programı, Fiscalis 2013 Programı, Gümrükler 2013 Programı, 2007-2019 Yılları için Avrupa Kültür Başkentleri Eylemi’ne katılmıştır. 2014-2020 mali döneminde ise Türkiye’nin uygulanmakta olan programlardan Erasmus+, Ufuk 2020, COSME, Yaratıcı Avrupa, EaSI, Customs 2020 ve Fiscalis 2020 programlarına katılımına karar verilmiştir.

2014-2020 mali döneminde Türkiye’nin katıldığı AB programlarına ilişkin özet tabloya buradan ulaşılabilir.

TÜRKİYE’NİN AKTİF OLARAK KATILIM SAĞLADIĞI BİRLİK PROGRAMLARI

  • UFUK 2020 (HORIZON 2020)

Ufuk 2020 Programı, Avrupa Komisyonu’nun AB’yi akıllı, sürdürülebilir ve kapsayıcı büyümeye dönüştürme hedefi kapsamında belirlediği Avrupa 2020 Stratejisi’nin “Yenilikçi Birlik” girişiminin uygulanması için mali kaynak sağlayacak yeni çerçeveyi oluşturmaktadır. Avrupa Komisyonu, Avrupa’da araştırmayı ve yenilikçiliği teşvik etmek amacıyla 2014–2020 dönemi için Ufuk 2020 Programı’na yaklaşık 80 milyar avro değerinde bir bütçe ayırmıştır. Ufuk 2020 Programı’nın öncelikleri ise, AB’nin bilim alanındaki lider konumunun korunması (Bilimsel Mükemmeliyet), AB’nin yenilikçilik alanındaki yatırımlarının teşvik edilerek sanayi liderliğin güçlendirilmesi (Endüstriyel Liderlik) ve AB’nin toplumsal sorunlar ile daha etkin mücadele edilmesi (Toplumsal Sorunlara Çözümler) olarak belirlenmiştir.

Türkiye’nin programa katılım anlaşması 4 Haziran 2014 tarihinde imzalanmıştır. Koordinasyonu Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) tarafından yürütülen Ufuk 2020 Programı kapsamında sağlanan finansmandan merkezi, yerel ve bölgesel idareler, araştırma merkezleri, üniversiteler ve KOBİ’ler faydalanabilmektedir.

Ufuk 2020 Programına ilişkin ayrıntılı bilgiye buradan ulaşılabilir.

  • ERASMUS +

Erasmus+ Programı, Avrupa Birliği tarafından eğitim ve gençlik alanında 2007-2013 yılları arasında uygulanan Hayat boyu Öğrenme ve Gençlik Programlarının yerini alan yeni programdır. 2014-2020 yılları arasında uygulanacak olan Erasmus+ Programı ile kişilere, yaş ve eğitim geçmişlerine bakılmaksızın yeni beceriler kazandırılması, onların kişisel gelişimlerinin güçlendirilmesi ve istihdam olanaklarının arttırılması amaçlanmaktadır. Eğitim, öğretim, gençlik ve spor olmak üzere dört ana alanı kapsayan Erasmus+ Programı’nın toplam bütçesi 14,774 milyar avrodur. Programın toplam 4 milyonun üzerinde Avrupalı’ya staj, çalışma, iş sahibi olma, deneyim edinme ve yurt dışında gönüllü olma imkânı sağlaması beklenmektedir.

Türkiye’nin programa katılım anlaşması 19 Mayıs 2014 tarihinde imzalanmıştır. Türkiye’de programın koordinasyonunu Ulusal Ajans yürütmektedir. Erasmus+ Programı kapsamında sağlanan finansmandan araştırma merkezleri, okullar, üniversiteler ve eğitim merkezleri faydalanabilmektedir.

Erasmus+ Programına ilişkin ayrıntılı bilgiye buradan ulaşılabilir.

  • YARATICI AVRUPA (CREATIVE EUROPE)

2014-2020 dönemini kapsayan Yaratıcı Avrupa Programı, Avrupa Komisyonu’nun daha önceki mali çerçeve döneminde yürüttüğü Kültür, Medya ve Media Mundus programlarını tek bir çatı altında toplamaktadır. Tek tek programların bütünsel bir yaklaşımla bir araya getirilmesi ile oluşturulan yeni programın bütçesi yüzde 9’luk bir artışla 1,462 milyar avro olarak belirlenmiştir.

Türkiye’nin programa katılım anlaşması 6 Kasım 2014 tarihinde imzalanmıştır. Türkiye’de Yaratıcı Avrupa Programının koordinasyonunu Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yürütülmektedir. Program kapsamında sağlanan finansmandan merkezi, bölgesel ve yerel idareler başta olmak üzere kalkınma kuruluşları, STK’lar, araştırma merkezleri ve uluslararası örgütler faydalanabilmektedir.

Yaratıcı Avrupa Programına ilişkin ayrıntılı bilgiye buradan ulaşılabilir.

İŞLETMELERİN VE KOBİ’LERİN REKABET EDEBİLİRLİĞİ PROGRAMI (PROGRAMME FOR THE COMPETITIEVNESS OF ENTERPRISES AND SMEs, COSME)

Girişimciler, işletmeleri destekleyen kurum ve kuruluşlar ve KOBİ’ler, Avrupa KOBİ’lerinin rekabetçiliğini geliştirmeyi amaçlayan COSME Programı’nın ana hedef kitlesini oluşturmaktadır. COSME ile girişimciliğin desteklenmesi, finans kaynaklarına daha iyi ulaşma imkânı sağlanması, bölgesel düzeyde işletmelere destek sağlanması, KOBİ’lerin uluslararasılaşması ve pazarlara ulaşma becerilerinin geliştirilmesi hedeflenmektedir. Programın sürdürüleceği 2014-2020 döneminde 2,387 milyar avroluk bütçe ayrılmıştır.

Türkiye’nin programa katılım anlaşması 4 Haziran 2014 tarihinde imzalanmıştır. Türkiye’de programın koordinasyonu Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) tarafından yürütülmektedir. COSME Programına merkezi, yerel ve bölgesel idareler, ticaret odaları ve işletmeler başvuru yapabilmektedir.

COSME Programına ilişkin ayrıntılı bilgiye buradan ulaşılabilir.

  • AB İSTİHDAM VE SOSYAL YENİLİK PROGRAMI (EMPLOYMENT AND SOCIAL INNOVATION PROGRAMME – EaSI)

Nitelikli ve sürdürülebilir istihdamın yaratılması, yeterli sosyal korumanın temini, sosyal dışlanma ve yoksullukla mücadele ile çalışma şartlarının iyileştirilmesi hususlarına destek verilmesini amaçlayan İstihdam ve Sosyal Yenilik (Employment and Social Innovation – EaSI) Programı 2014-2020 döneminde yürütülmektedir. Yaklaşık 920 milyon avro bütçesi olan EaSI Programı kapsamında, çalışma şartları, işgücü piyasası politikaları, dezavantajlı grupların içerilmesi, yoksullukla mücadele, sosyal koruma gibi konularda, araştırmalar, analizler, yenilikçi çözümlerin test edilmesine yönelik çalışmalar ve bilgi ve deneyim paylaşım faaliyetleri desteklenmektedir.

EaSI üç alt programdan oluşmaktadır:

1. PROGRESS (İstihdam ve Sosyal Dayanışma Programı): İstihdam ve sosyal politikalar konusunda politika reformlarının geliştirilmesi amacıyla Avrupa Komisyonu tarafından doğrudan yürütülen Avrupa Birliğinin temel aracıdır.

2. EURES (Avrupa İstihdam Hizmetleri): Üye ülkeler arasında iş hareketliliğini desteklemek için oluşturulmuştur.

3. Mikrofinans ve Sosyal Girişimcilik: MF/SE, mikro kredi sağlayıcıların kapasitesini artırıp sosyal girişimciliği desteklerken bireylerin ve küçük işletmelerin kredilere erişimini kolaylaştırmaya devam edecektir. Avrupa Komisyonu sosyal girişimcilik için ilk defa finansman sağlamaktadır.

Türkiye’nin programa katılım anlaşması 2 Şubat 2015 tarihinde imzalanmıştır. Türkiye’de programın koordinasyonu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yürütülmektedir. Programın PROGRESS ayağı ile Mikro-finans ve Sosyal Girişimcilik ayağı aday ülkelerin katılımına açıktır. Programa merkezi, yerel ve bölgesel idareler, araştırma merkezleri, kalkınma kuruluşları, ticaret odaları, üniversiteler, KOBİ’ler ve uluslararası örgütler başvuru yapabilmektedir.

EaSI Programına ilişkin ayrıntılı bilgiye buradan ulaşılabilir.

  • GÜMRÜKLER 2020 (CUSTOMS 2020)

Gümrükler 2020 Programı (Customs 2020), gümrük birliğinin işlerliğinin devam ettirilmesi, AB ülkeleri ve aday ülkelerdeki gümrük işlemlerinin modernize edilerek standart hale getirilmesi, bu standartlar çerçevesinde en iyi uygulamaların geliştirilmesi ve gümrük idareleri arasındaki işbirliğinin artırılması amacıyla oluşturulmuştur. Bu doğrultuda, dolandırıcılıkla mücadele ve fikri mülkiyet haklarının korunmasına ilişkin gümrük idarelerinin kapasitelerinin artırılması ve Avrupa işletmelerinin rekabet edebilirliğinin güçlendirilmesi hedeflenmektedir. Gümrükler 2020, daha önceki yıllarda uygulanmakta olan Gümrükler 2002, Gümrükler 2007 ve Gümrükler 2013 programlarının devamı niteliğindedir. Programın toplam bütçesi ise 522,943 milyon avrodur.

Türkiye’nin programa katılım anlaşması 16 Temmuz 2014 tarihinde imzalanmıştır.  Gümrükler 2020 Programının Türkiye’deki koordinasyonu Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından yürütülen Program kapsamında sağlanan finansmandan merkezi, yerel ve bölgesel idareler başvuru yararlanabilmektedir.

Gümrükler 2020 Programına ilişkin ayrıntılı bilgiye buradan ulaşılabilir.

  • FISCALIS 2020

Fiscalis 2020 Programı, AB iç pazarında vergilendirme sistemlerinin etkinliğinin geliştirilmesi ve bu alanda işbirliğinin desteklenmesi amacıyla oluşturulmuştur. Birlik bu kapsamda, idari işbirliği ve bilgi alışverişini güçlendirerek vergi kaçırmanın önlenmesini, agresif vergi planlaması (aggressive tax planning) ile mücadele edilmesini, Birlik müktesebatının üye devletlerde uygulanmasının güçlendirilmesini ve aday ülkelerin katılım sürecinde vergilendirme alanındaki Birlik müktesebatı ile uyum sağlamasını hedeflemektedir. Fiscalis 2020 Programı, 2014-2020 mali döneminde Fiscalis 2013 Programının yerini almıştır. Programın toplam bütçesi ise 223,366 milyon avrodur.

Türkiye’nin programa katılım anlaşması 16 Temmuz 2014 tarihinde imzalanmıştır. Fiscalis 2020 Programı Türkiye’de Maliye Bakanlığı tarafından koordine edilmektedir. Program kapsamında doğrudan Türk vatandaşlarına finansman sağlanmamakta; programa merkezi, yerel ve bölgesel idareler başvuru yapabilmektedir.

Fiscalis 2020 Programına ilişkin ayrıntılı bilgiye buradan ulaşılabilir.

AVRUPA BİRLİĞİ AJANSLARI

AB’de ortak politikalar çerçevesinde karşılaşılan sorunlara farklı yöntemlerle çözüm arayan ve Birliğin faaliyetlerine âdemi merkeziyetçi bir yaklaşım getiren ajanslar, AB hukukuna göre tüzel kişi sayılmaktadır. AB kurumları tarafından düzenli olarak denetlenen ajansların bir kısmı, kurucu tüzüklerinde tanımlanan konulara ilişkin bilimsel veya teknik bilginin gelişmesine katkıda bulunurken, diğerleri, ilgili oldukları alanlarda belirli idari görevler üstlenmektedir. Ayrıca, bazı ajanslar farklı çıkar gruplarını bir araya getirerek Avrupa’daki diyaloğu kolaylaştırmakta, bazıları ise Birliğin çeşitli mekanizmalarının işleyişine yardımcı olmaktadır.

Aday ülkelerin AB ajanslarına katılımı, programlarda olduğu gibi ilk kez 1993 Kopenhag Zirvesi’nde gündeme gelmiştir. Ardından 16 Temmuz 1997 tarihli Gündem 2000 bildirisinde MDAÜ’ler için ajanslara katılımın Birlik müktesebatına uyuma daha iyi hazırlanılmasına ve bu bağlamda kurulan ilişkiler sayesinde ortaya çıkabilecek sorunların teknik olarak çözümlenmesine katkıda bulunacağına dikkat çekilmiştir.

1997 Lüksemburg Zirvesi’nde MDAÜ’ler ve GKRY’nin adaylıklarının tanınması ile birlikte programların yanı sıra ajansların da durum bazında bu ülkelere açık olduğu bildirilmiştir. 4 Mart 1998 tarihinde açıklanan “Türkiye için Avrupa Stratejisi”nde ise Türkiye’nin MDAÜ’lere benzer koşullarda ajanslara katılımı öngörülmüştür.

Türkiye’nin adaylığının teyit edildiği 10–11 Aralık 1999 tarihli Helsinki Zirvesi’nde Birlik ajanslarına katılabileceği belirtilmiştir. Türkiye’nin Katılım Ortaklığı Belgesi’nde ise, Birlik programları yanı sıra ajanslara katılımına yer verildiği gibi, katılım öncesi stratejisi çerçevesinde Türkiye’ye ayrılacak mali kaynaktan ajanslara katılım için gereken ulusal katkı payının bir kısmının karşılanabileceği ifade edilmiştir.

Günümüzde 5 kategori altında düzenlenen 46 AB ajansı bulunmaktadır. AB Ajanslarının listesine buradan ulaşılabilir.

Türkiye hâlihazırda Avrupa Çevre Ajansı’na (European Environment Agency – EEA) ve Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi’ne (European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction – EMCDDA) katılım sağlamaktadır.

  • Avrupa Çerve Ajansı

Avrupa Çevre Ajansı, çevre konularına ilişkin doğru ve bağımsız bilgi sunmak ve çevre politikası geliştirme, uygulama ve değerlendirme alanında çalışanlar ile Avrupa kamuoyu için bilgi kaynağı oluşturmak amacıyla 1993 yılında kurulmuştur. Yıllık bütçesi yaklaşık 40 milyon avro olan Avrupa Çevre Ajansı’nın başlıca görevleri, AB’de ve üye ülkelerde çevrenin korunması, çevresel konuların ekonomik politikalarla birleştirilmesi ve sürdürülebilirliğe ilişkin bilgilendirme ve Avrupa Çevre Bilgi ve Gözlem Ağını (European Environment Information and Observation Network – EIONET) koordine etmek olarak belirlenmiştir. Avrupa Çevre Ajansı’nın hizmet alıcıları Avrupa Komisyonu, AP, Avrupa Konseyi ve AB üye ülkelerinden oluşmaktadır. Avrupa Çevre Ajansı aynı zamanda, Ekonomik ve Sosyal Komite ve Bölgeler Komitesi gibi diğer AB kurumlarına da hizmet vermektedir. Merkezi Danimarka’da olan Avrupa Çevre Ajansı’nın üyeleri 28 AB üye ülkesi, İzlanda, Lihtenştayn, Norveç, İsviçre ve Türkiye’den oluşmaktadır.

Avrupa Çevre Ajansı’na ilişkin ayrıntılı bilgiye buradan ulaşılabilir.

  • Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi

Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi, uyuşturucular, uyuşturucu bağımlılığı ve bunların sonuçlarına ilişkin Avrupa düzeyinde objektif, güvenilir ve karşılaştırılabilir bilgi sağlamak amacıyla 1993 yılında kurulmuştur. Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi başta AB düzeyinde ve ulusal düzeyde uyuşturucuyla mücadele stratejileri ve yasal düzenlemeleri hazırlayan politika yapıcılar olmak üzere, uyuşturucu alanında çalışan profesyoneller ve araştırmacılar ile Avrupa kamuoyuna hizmet vermektedir. Söz konusu Merkez uyuşturucuyla mücadele alanında politika önerisi oluşturma yetkisine sahip olmamakla birlikte Merkez kapsamında gerçekleştirilen çalışmalar ve analizler aracılığıyla karar alma mekanizmalarını etkilemektedir.

Uyuşturucu ve uyuşturucu bağımlılığıyla mücadelede sürekli bilgi akışının gerekli olduğu varsayımından yola çıkan Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi, uyuşturucu eğilimleri ve bu eğilimlerin gelişimine ilişkin bilgiyi AB Üye Devletlerinde, aday ülkelerde, Norveç ve Avrupa Komisyonu’nda uyuşturucu konusunda uzmanlaşmış “odak noktalarından” oluşan Avrupa uyuşturucu ve uyuşturucu bağımlılığı bilgi ağından (Retoix) elde etmektedir. Portekiz’de faaliyet gösteren Merkezin üyeleri 28 AB üye ülkesi, Norveç ve Türkiye’den oluşmaktadır.

Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi’ne ilişkin ayrıntılı bilgiye buradan ulaşılabilir.